شهرستان سنقر

   سُنقُر یکی از شهرهای استان کرمانشاه در غرب ایران است. این شهر در ۸۵ کیلومتری شمال شرقی شهر کرمانشاه و در طول جغرافیایی ۴۷ درجه و ۳۶ دقیقه شرقی و عرض ۳۴ درجه و ۴۷ دقیقه شمالی واقع شده‌است که ارتفاع آن از سطح دریا ۱۶۸۱ متر است.
وجه تسمیه :
سنقر کلمه ای ترکی است که به نام نوعی پرنده شکاری است و به‌تنهایی یا در ترکیبات مختلف در نام شهرها و روستاهای متعدد وجود دارد؛

مشخصات جغرافیایی و جمعیتی :
     شهرستان سنقر با وسعتی معادل 2320کیلومتر مربع از شمال به شهرستان  قروه و از جنوب غربی به شهرستان کرمانشاه و از شمال غربی به شهرستان سنندج و از شرق به همدان محدود است ؛ این شهرستان دارای جمعیتی بالغ بر 97000 نفر بوده که از این تعداد حدود 45000 نفر در شهرو مابقی در روستاهای تابعه ساکن میباشند ؛ مردمان شهرستان به دو زبان ترکی سنقری و کردی تکلم می نمایند . شهرستان سنقر و کلیایی در جلگه همواری واقع شده و اطراف آن را رودخانه، سبزه زار، باغات و بیشه‌زار و کوه‌های دالاخانی (به معنی آشیانه عقاب‌ها) مادیان کوه؛ کمر زرد، بوسوار، زن مرد و... فراگرفته است که تا اواخر تابستان از برف زمستانی پوشیده است.
تاریخچه :
در دوره صفویه اسدآباد جزء منطقه سنقر شمرده می‌شده‌است. مهمترین اثر تاریخی این شهر و این شهرستان بقعه مالک سنقر است که بر فراز تپه‌ای در شهر قرار گرفته است. در سالهای گذشته حفاری‌هایی در این تپه انجام شد و تابوت‌ها و سنگ نوشته‌های زیادی کشف شد اما هم اکنون سرنوشت این آثار تاریخی دقیقاً مشخص نیست. معماری این بقعه مربوط به دوران سلجوقیان است. در زمان شاه عباس صفوی، فرماندار سنقر عثمانیان را از مرز بیرون راند. در دوره افشاریه و زندیه سران ایل کلیایی که خود را از اعقاب صفی خان از خانهای دوره صفوی می‌دانند به حکومت سنقر منصوب بوده‌اند؛ و از نام قسمت کردنشین این ناحیه از اسم ایل کلیایی مأخوذ و به کلیایی معروف شد. مردم کلیایی اصالتاً از ایل کلهر ایوان‌غرب «هفت ماله  بانه سیری ئه یوان» می‌باشند که در سده‌های اخیر به این منطقه آمده‌اند و دلیل محکم تر بر این مدعا، تشکیل حکومت کلهر و سنقر در زمان صفویه در این منطقه می‌باشد. چون دو قسمت سنقر و کلیایی شهرستان را تشکیل دادند این شهرستان سنقر و کلیایی نامیده شد.

البته بخش دیگری از روستاهای این شهرستان در عنوان دهستان فیله کری تقسیم بندی شده‌اند. روستاهای این شهرستان از نظر قدمت باستان‌شناسی بسیار غنی می‌باشند. یکی از مهمترین آثار باستانی کمتر مورد توجه قرار گرفته ، این شهرستان کوه مادیان کوه می‌باشد. این کوه دارای عجایب خاص خود می‌باشد که از جمله می‌توان به یک چشمهٔ دایمی در بالای کوه و حدود پنج متر پایین‌تر از خط الراًس جغرافیایی این کوه اشاره کرد. در اطراف این چشمه آثار یک قلعه ، قدیم و حمام به چشم می‌خورد. دورتادور قله این کوه دارای سنگر بندی و دیوارکشی می‌باشد. به گفته ، ساکنان محلی مردم این شهرستان از حمله مغول به این کوه پناه برده و ماه‌ها در برابر حمله ، چنگیز خان مغول مقاومت کرده‌اند که این گفته‌ها با آثار به جا مانده همخوانی دارد. همچنین در واپسین روزهای جنگ جهانی دوم جمعی از سربازان فراری آلمانی به این کوه پناه برده‌اند و به گفته ، ساکنان محلی نظامیان تعقیب‌کننده آلمانی‌ها در دامنهٔ کوه با توپخانه کوه و پناه جویان آن را به توپ بسته‌اند که آثار سنگرهای توپخانه‌های مذکور در ناحیه‌ای به نام بانتخت (به معنی بالای تخت) در شمال روستای سهنله هنوز برجا می‌باشد. دیگر شگفتی این کوه آثار بجا مانده از یک آتشکده و یا معبد و مربوط به دوران هخامنشیان می‌باشد که دلیل ان وجود خشت‌های گلی بسیار بزرگ دیوارها و خاکستر سیاه کف این معبد است که در آخرین دستبرد دزدان آثار باستانی آشکار شده بودند. آثار باستانی بسیار زیادی از این کوه به تاراج رفته و شاهدانی وجود دارند که سکه‌های نقره‌ای با علامت هخامنشیان، گورهای جنینی، سکه‌هایی با خط کوفی و همچنین استخوانهایی مربوط به انسانهای ناندرتال (جمجمه‌های بسیار بسیار بزرگ و استخوان ساق پا (تیبیا) (با طولی حدود یک متر و نیم) پیدا شده در این کوه را به چشم خود دیده‌اند. همچنین شاهدان مجموعه‌داران انگلیسی‌ای را به خاطر دارند که درجستجوی این آثار قبل از انقلاب به روستای سهنله مراجعه و با اشتیاق فراوان ساکنان را ترغیب به راهنمایی و کمک جهت یافتن عتیقه‌های بیشتر می‌نمودند. در این کوه غارهای متعددی و جود دارد که عمده آثار باستانی و استخوان‌های ناندرتال ذکر شده در آنها پیدا شده است؛ ولی تماماً به تاراج رفته‌اند. خوشبختانه اکنون این کوه تحت حفاظت می‌باشد و با راه‌سازی جهت تأسیسات مخابرات به آسانی و با اتومبیل قابل دسترسی است. منظره ، زیبای گندمزارها، روستاهی اطراف و آثار سنگربندی‌های قدیمی و آب بسیار خنک و گوارای چشمه این کوه و گل‌های لاله واژگون (در خرداد ماه) و تنوع بسیار زیاد فسیل‌های دریایی و سنگ آهن پراکنده در جای‌جای کوه ارزش بارها و بارها دیدن و سفر کردن را دارد. سرمای شدید و وزش باد بسیار سهمگین در بالای این کوه دیدن از آن را به فصول گرم سال محدود کرده‌است.
پسوند  ((کلیایی)) که به دنبال سنقر آمده به یکی از دو ناحیه روستایی این منطقه اطلاق می‌شود که در آن طوایف ایل کلیایی سکونت دارند این کلمه از دو بخش ((کلیا))و ((یی)) تشکیل شده‌است ((یی)) یاء نسبت است و تعلق و وابستگی به کلیا را می‌رساند کلیا در زبان اوستایی به معنی گوسفند است در فرهنگ‌های برهان قاطع، آنندراج، ناظم الاطباء و لفت نامه دهخدا در باره این کلمه چنین توضیح داده شده‌است ((کلیا))به لغت زند و پازند گوسفند را گویند هز وارشی کلیا نیز کلینا kallغna گوسپند می‌شود (هاشیه برهان مصحح دکتر معین) هم چنین کلیا اسم رومی شکنبه‌است و به سریانی و ورومنتن است (فهرست مخزن الدویه) معانی دیگری برای کلیا قایل شده‌اند از جمله کلیا به معنی شخار است که قلیا باشد و بیشتر صابون پزان به کار برندو قلیا معرب آن است اسم فارسی قلی است کلیا: آلتی که در مازندران با ان شیرهٔ نیشکر را استخراج می‌کنند (دهخدا، لغت نامه{کلمبیا –کمعه} ص ۱۲۷، با استناد به مخزن الدویه، برهان و فرهنگ انجمن آرا) کلیایی: منطقه شمال غربی و غرب سنقر را کلیایی می‌گویند. کل: ده، روستا (ناظم الطبا) و (برهان قاطع) کلی: نسوب به ده: به معنی دهی (دهاتی) و روستایی،
افتخارات شهرستان :
قبل از انقلاب
شهرستان سنقر در قیام فدائیان اسلام و مشروطه نقش مهمی داشته و به عنوان یکی از مراکز پشتیبانی مبارزان ، از آن یاد می شود. شهید نواب صفوی و تعداد دیگر از مبارزان مدتی در این شهرستان اقامت داشتند و مردم خوب شهرستان به شایستگی میزبان آنان بودند.
در شهرستان سنقر طی سالهای 1330 الی 1335 سه نوع روزنامه بنام های : ندای اسلام ، شهاب ساقب و ستاره سرخ چاپ گردیده است.
انقلاب و بعد از آن :
- تعداد 403 شهید والامقام که (11) شهید آن صرفا“ مربوط به بحبوحه پیروزی انقلاب هستند . همینطور تعداد 1004 جانباز( 250جانبازبالای 25 درصد و754 جانباززیر25درصد)وتعداد 64 آزاده
- وجود مـرقــد مطهر امامـــزاده احمـــد فرزند امام محمد باقـــــر ( ع ) در شهر و نیز وجود مرقد مطهر امامزاده هادی در روستای آب باریک .
- مردم از قدیم الایام و هم اکنون دارای عِرق مذهبی بالا بوده اند و در حال حاضر در سطح شهر تعداد ( 17 ) باب مسجد و در سطح روستاها تعداد ( 147 ) باب مسجد فعال وجود دارد که همه این مساجد توسط خود مردم بنا گردیده اند و فعال هستند.
 

شرح وظایف